Son yılların en çarpıcı finansal fenomeni olan kripto paralar, özellikle Bitcoin, hem sunduÄŸu hızlı kazanç hayalleri hem de taşıdığı yüksek risklerle gündemden düÅŸmüyor. Türkiye'de de giderek artan kripto para yatırımcı sayısı, son günlerde yaÅŸanan büyük kayıplarla birlikte ciddi bir tartışma baÅŸlattı. "Kısa yoldan para kazanılmaz, kaybedilir" uyarısı, uzmanların söylemi haline geldi.
Milyonlarca Yatırımcı Tekrar Sıfırlandı: Spekülasyon Tehlikesi
Kripto piyasalarındaki aşırı dalgalanmalar, bu hafta itibarıyla büyük bir sarsıntıya yol açtı. Piyasada sadece bir günde 1.5 milyondan fazla yatırımcının bütün varlıklarını kaybederek "likidite olduÄŸu" bildirilirken, tekil en büyük kaybın $235 milyon USD'yi bulduÄŸu, toplam kayıpların ise $20 Milyar USD'yi aÅŸtığı belirtiliyor.
Finans çevreleri, bu tür ani ve büyük kayıpların kaynağını, kripto paraların arkasındaki yüksek spekülasyon ve manipülasyon riskine baÄŸlıyor. Bir uzmanın benzetmesiyle, kripto paraların iÅŸleyiÅŸi, tarihteki "maymun ticareti" hikayesine benzetiliyor; deÄŸerin temeli olmayan bir varlığa talebin ÅŸiÅŸirilmesi ve ardından yatırımcıların büyük zararla baÅŸ baÅŸa kalması.
Diyanet'ten Net Fetva: "Devlet Garantisi Olmayan Belirsiz Yatırım Caiz Değil"
Finansal risklerin yanı sıra, kripto paraların dini açıdan uygunluÄŸu (caiz olup olmadığı) da Türkiye'nin önemli gündem maddelerinden biri. Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığı Din Ä°ÅŸleri Yüksek Kurulu, konuyla ilgili net bir fetva yayınladı. Kurul, kripto paraların "kendi özünde ciddi belirsizlikler (garar) taşıması, aldanma ve aldatma riski ileri düzeyde olması, herhangi bir güvencesi bulunmaması ve saadet zinciri gibi belirli kesimlerin haksız ve sebepsiz zenginleÅŸmesine yol açması" gerekçeleriyle kullanımının caiz olmadığını duyurdu.
Bu fetvaya raÄŸmen Türkiye,Avrupada birinci, BirleÅŸik Arap Emirlikleri ve Singapur'un ardından dünyada en yüksek kripto para sahipliÄŸi oranına sahip üçüncü ülke konumunda bulunuyor. Bu durum, toplumun bir kesiminin yüksek riskli yatırımlara olan eÄŸilimini ve "kolay yoldan zengin olma" arzusunu gözler önüne seriyor.
"Emek Karşılığı Olmayan Kazanç Kumardır"
Ä°slam fıkhına göre, emek harcamadan servet sahibi olma arzusuyla girilen, kazanma ve kaybetme ihtimalinin olduÄŸu, haksız kazanca yol açan her türlü iÅŸlem, kumar (meysir) kapsamında deÄŸerlendirilir ve haramdır. Finans uzmanları, yüksek kaldıraçla yapılan ve spekülasyona dayalı kripto iÅŸlemlerinin, Ä°slami finansın temel ilkeleri olan aşırı belirsizlikten (garar) ve kumardan (meysir) kaçınma prensiplerini ihlal ettiÄŸini vurguluyor.
Uzmanlar, yatırımcıları, altın, gümüÅŸ, gayrimenkul (arsa, tarla) gibi somut ve devlet güvencesi altındaki varlıklara yönelmeye, riskli ve belirsiz dijital paralardan uzak durmaya çağırıyor. Toplumda yayılan "kısa yoldan zenginlik" algısının bir yanılsama olduÄŸu ve genellikle büyük bir kayıpla sonuçlandığı, dün yaÅŸanan olaylarla bir kez daha kanıtlanmış oldu.